Tijdens het programma Samen Inclusief onderzocht de Actiegroep Programma wat er komt kijken bij inclusief en toegankelijk programmeren. Een belangrijk inzicht is om niet voor anderen te denken. Zoek samenwerking met mensen die de ervaring en expertise hebben die niet binnen jouw team aanwezig zijn. Via een aantal praktijkverhalen op deze website delen leden van de Actiegroep Programma hun ervaring met zo’n samenwerking bij het ontwikkelen van programma.  

Na afloop van een museumbezoek schreef Ronald het volgende bericht op de Facebookpagina van het Natuurhistorisch Museum Rotterdam. Ronald en zijn zoon bezochten samen het museum tijdens de allereerste prikkelarme ochtendopenstelling op zondag 26 juni 2022.

“Zondagochtend met mijn zoontje (autisme) het museum in alle rust bezocht. De rondleiding was leuk en dankzij deze ochtend hadden we nog een mooie zondag voor ons. Bedankt dat jullie denken aan mensen die minder goed tegen prikkels kunnen!”

Overprikkeling komt onder andere veel voor bij mensen met een hersenaandoening, zoals hersenletsel, beroerte of een autismespectrumstoornis. Hierdoor komen veelvoorkomende elementen in een museum, zoals geluiden en licht, extra hard binnen.

“De onzichtbare drempels zorgen ervoor dat een grote groep cultuurbezoekers met een lage tolerantie voor prikkels een bezoek aan het theater, museum of concert uit de weg gaat.”

– Iris van Heesch, Stichting Onbeperkt Genieten

Prikkelarm programma en faciliteiten

Speciaal voor kinderen en volwassenen die snel overprikkeld zijn, werd het bezoekersaantal verlaagd, was er een stilteruimte, is er rekening gehouden met het licht, en geluiden werden geminimaliseerd. Verder zijn de medewerkers van het museum getraind door de Stichting Onbeperkt Genieten en waren er krukjes beschikbaar om mee te nemen in de museumzalen. Ten slotte was op de website van het museum precies te vinden wat de bezoeker van de prikkelarme ochtend kon verwachten.

Stichting Onbeperkt Genieten 

De prikkelarme openstelling vond plaats in de week van de overprikkeling en maakte onderdeel uit van het Start Up Traject van Stichting Onbeperkt Genieten. Dit traject bestaat uit een training, een adviesrapport, toegang tot De Prikkelarme Cultuuragenda en een terugkoppeling na het organiseren van een eerste prikkelarme activiteit. Mede dankzij de steun van Stichting Onbeperkt Genieten en een bijdrage van de Hersenstichting kon de allereerste prikkelarme openstelling plaatsvinden in Het Natuurhistorisch. Het Natuurhistorisch is het eerste wetenschapsmuseum dat het Start Up Traject heeft gevolgd.

Ervaringen en verbeteringen

De eerste prikkelarme openstelling werd enthousiast ontvangen door een (bewust) klein aantal bezoekers. Na deze geslaagde eerste openstelling gaat Het Natuurhistorisch structureel prikkelarme openstellingen aanbieden. Op basis van de eerste ervaring en het adviesrapport van het Start Up Traject is een aantal dingen verder ontwikkeld of anders aangepakt. Zo is het bezoekersaantal per tijdslot verder omlaag gebracht (van 8 naar 6), net als het maximaal aantal deelnemers voor de rondleidingen (4 i.p.v. 6). Daarnaast was bij de eerste openstelling in juni, een tweetal museumzalen gesloten. Inmiddels zijn alle zalen open voor de bezoekers, maar hebben sommige het label ‘prikkelrijk’ gekregen. Op deze manier kunnen bezoekers een eigen afweging maken of ze deze zaal willen betreden of niet. In 2022 zijn er in totaal vier prikkelarme openstellingen geweest.

Het aanbieden van prikkelarme openstellingen is voor Het Natuurhistorisch een belangrijke stap richting een meer inclusief museum.